Ziemniak należy do roślin o umiarkowanych wymaganiach termicznych. Części nadziemne obumierają w temperaturze niższej od –1,5 ˚C. W przypadku uszkodzenia części nadziemnych przez przymrozki wiosenne szybko wyrastają nowe pędy, ale opóźnia się rozwój roślin i może się obniżyć plon. Optymalna temperaturą gleby do rozpoczęcia sadzenia jest 7-8 ˚C 0 na głębokości 10 cm. Niższa temperatura znacznie wydłuża okres od posadzenia do wschodów, w czasie, którego kiełki są narażone na porażenie rizoktoniozą. Zarówno temperatura niższa od 10˚C, jak i wyższe od 25˚C wpływają hamująco na prawidłowy rozwój ziemniaka. Temperatura gleby 10- 15 ˚C w okresie zawiązywania bulw może stać się przyczyną występowania rdzawej plamistości i pustowatości bulw. Wady te mogą być również wywołane obfitymi opadami po okresie suszy, powodującymi gwałtowny wzrost ziemniaka po okresie zastoju. Ponadto niskie temperatury w czasie wegetacji w połączeniu z dużą ilością opadów przyczyniają się do wzrostu zawartości fenoli i cukrów w bulwach. Wysoka temperatura (powyżej 25˚C) w okresie wegetacji powoduje zmniejszenie zawartości suchej masy w bulwach i jednocześnie gromadzenie się podwyższonych ilości asymilatów w łodygach. W latach ciepłych, suchych, o dużym nasłonecznieniu bulwy ziemniaka zawierają więcej skrobi oraz mało podatne na ciemnienie miąższu surowego i po ugotowaniu. Duży wpływ na plony ziemniak ma odpowiednia ilość opadów i ich rozkład, gdyż zapewniają właściwe stosunki wilgotnościowe w glebie.
Ziemniak Informacje Ogólne
Ziemniak jest to roślina pochodząca z Ameryki Południowej, a która najbardziej rozpowszechniła się w Azji i Europie. Trójkę czołowych producentów ziemniaka stanowią: Rosja, Chiny i Polska, dostarczają po 10 - 15% światowych zbiorów. Ziemniak ma skromne wymagania klimatyczne i glebowe. Najlepsze plony daje w warunkach klimatu umiarkowanego, a jego uprawa sięga po koło podbiegunowe północy. Jest rośliną bardzo wydajną; średnie światowe plony przekraczają 100 dt/ha, a w Europie ponad 200 dt/ha. Ziemniak jest ważną rośliną alimentacyjną, dostarcza paszy dla zwierząt oraz jest surowcem do produkcji spirytusu, krochmalu i syropu ziemniaczanego.
Ziemniak należy do roślin o umiarkowanych wymaganiach termicznych. Części nadziemne obumierają w temperaturze niższej od –1,5 ˚C. W przypadku uszkodzenia części nadziemnych przez przymrozki wiosenne szybko wyrastają nowe pędy, ale opóźnia się rozwój roślin i może się obniżyć plon. Optymalna temperaturą gleby do rozpoczęcia sadzenia jest 7-8 ˚C 0 na głębokości 10 cm. Niższa temperatura znacznie wydłuża okres od posadzenia do wschodów, w czasie, którego kiełki są narażone na porażenie rizoktoniozą. Zarówno temperatura niższa od 10˚C, jak i wyższe od 25˚C wpływają hamująco na prawidłowy rozwój ziemniaka. Temperatura gleby 10- 15 ˚C w okresie zawiązywania bulw może stać się przyczyną występowania rdzawej plamistości i pustowatości bulw. Wady te mogą być również wywołane obfitymi opadami po okresie suszy, powodującymi gwałtowny wzrost ziemniaka po okresie zastoju. Ponadto niskie temperatury w czasie wegetacji w połączeniu z dużą ilością opadów przyczyniają się do wzrostu zawartości fenoli i cukrów w bulwach. Wysoka temperatura (powyżej 25˚C) w okresie wegetacji powoduje zmniejszenie zawartości suchej masy w bulwach i jednocześnie gromadzenie się podwyższonych ilości asymilatów w łodygach. W latach ciepłych, suchych, o dużym nasłonecznieniu bulwy ziemniaka zawierają więcej skrobi oraz mało podatne na ciemnienie miąższu surowego i po ugotowaniu. Duży wpływ na plony ziemniak ma odpowiednia ilość opadów i ich rozkład, gdyż zapewniają właściwe stosunki wilgotnościowe w glebie.
Ziemniak należy do roślin o umiarkowanych wymaganiach termicznych. Części nadziemne obumierają w temperaturze niższej od –1,5 ˚C. W przypadku uszkodzenia części nadziemnych przez przymrozki wiosenne szybko wyrastają nowe pędy, ale opóźnia się rozwój roślin i może się obniżyć plon. Optymalna temperaturą gleby do rozpoczęcia sadzenia jest 7-8 ˚C 0 na głębokości 10 cm. Niższa temperatura znacznie wydłuża okres od posadzenia do wschodów, w czasie, którego kiełki są narażone na porażenie rizoktoniozą. Zarówno temperatura niższa od 10˚C, jak i wyższe od 25˚C wpływają hamująco na prawidłowy rozwój ziemniaka. Temperatura gleby 10- 15 ˚C w okresie zawiązywania bulw może stać się przyczyną występowania rdzawej plamistości i pustowatości bulw. Wady te mogą być również wywołane obfitymi opadami po okresie suszy, powodującymi gwałtowny wzrost ziemniaka po okresie zastoju. Ponadto niskie temperatury w czasie wegetacji w połączeniu z dużą ilością opadów przyczyniają się do wzrostu zawartości fenoli i cukrów w bulwach. Wysoka temperatura (powyżej 25˚C) w okresie wegetacji powoduje zmniejszenie zawartości suchej masy w bulwach i jednocześnie gromadzenie się podwyższonych ilości asymilatów w łodygach. W latach ciepłych, suchych, o dużym nasłonecznieniu bulwy ziemniaka zawierają więcej skrobi oraz mało podatne na ciemnienie miąższu surowego i po ugotowaniu. Duży wpływ na plony ziemniak ma odpowiednia ilość opadów i ich rozkład, gdyż zapewniają właściwe stosunki wilgotnościowe w glebie.
Zarazy i Rak Ziemniaków
Zaraza ziemniaka:
Nazwa środka - Dawka na ha lub inne - Uwagi
Acrobat MZ 69 WP - 2,0 kg
Curzate Cu 49,5 WP - 3,0 kg
Curzate M 72,5 WP - 2,4 kg
Galben M 73 WP - 2,0 kg
Invader 742 WG - 2,0 kg
Kupromet 45 WG - 3,5 kg
Kupromet 45 WP - 3,5 kg
Melody Med 69 WG - 2,0 kg
Miedzian 50 WG - 5,0 kg
Miedzian 50 WP - 4,0 kg
Patafol MZ 70 WP - 2,0- 2,5 kg
Planet 72 WP - 2,0 kg
Planet 72 WP - 2,0 kg
Pretor 550 S.C. - 3,0- 4,0 l
Pyton 60 WG - 1,0- 1,25 kg
Ridomil Gold MZ 68 WG - 2,0 kg
Ridomil Gold MZ 68 WP - 2,0 kg
Sandafon Manco 64 WP - 2,0 kg
Spinaker 607 SL - 3.0 l
Tanos 50 WG - 0,4- 0,7 kg
Tattoo 550 SC - 3,0- 4,0 l
Tattoo C 750 SC - 1,5 l
Toska 72,5 WP - 2,0 kg
Agrotalonil 500 SC - 2,0- 3,0 l
Altima 500 SC - 0,3- 0,4 l
Antracol 70 WG - 1,8 kg
Antracol 70 WP - 1,8 kg
Bravo 500 SC - 2,0- 3,0 l
Bravo 75 WG - 1,5- 2,25 kg
Bravo Plus 500 SC - 2,0- 3,0 l
Brestanid 502 SC - 0,5 l
Captan 50 WP - 3,0- 3,5 l
Champion 50 WP - 2,5- 3,0 l
Clortsip 500 SC - 2,0- 3,0 l
Dithane M- 45 80 WP - 2,0- 3,0 kg
Dithane NeoTec 75 WG - 2,0- 3,0 kg
Dithane 455 SC - 3,0- 4,5 l
Folpan 80 WG - 2,0 kg
Funguran- OH 50 WP - 2,5- 3,0 kg
Funguran Easy 50 WP - 2,5- 3,0 kg
Gwarant 500 SC - 2,0 l
Indofil 80 WP - 2,0 kg
Kocide 101 WP - 2,5- 3,0 kg
Kuprosal 60 WP -3,0 kg
Mag 50 WP - 2,5 kg
Manconex 80 WP - 2,0- 3,0 kg
Merpan 50 WP - 3,5 kg
Miedzian Extra 350 S.C. - 4,0- 5,0 l
Novozir MN 80 WP - 2,0- 3,0 kg
Penncozeb 80 WP - 2,0- 3,0 kg
Penncozeb 455 SC - 3,0- 4,5 l
Pennfluid 420 SC - 2,0 l
Pennstan 68 WP - 2,0- 2,5 kg
Polyram 70 WG - 1,5- 1,8 kg
Previcur 607 SL - 3,0 l
Rywal 500 SC - 2,0- 3,0 l
Sancozeb 80 WP - 2,0- 3,0 kg
Unikat 75 WG - 2,0 kg
Vondozeb 75 WG - 2,0- 3,0 kg
Opryskiwanie roślin
Środki o działaniu układowym lub wgłębnym.
Do pierwszego zabiegu wskazane jest użycie jednego ze środków o działaniu układowym lub wgłębnym.
Pierwszy zabieg wykonać zapobiegawczo w terminie sygnalizowanym przez służbę ochrony roślin w danym rejonie lub na plantacjach odmian wczesnych w okresie zwierania się roślin w rzędach, a na odmianach późnych po wystąpieniu objawów choroby na odmianach wczesnych.
W przypadku szczególnie silnego zagrożenia zarazą ziemniak zabieg opryskiwania przy użyciu fungicydu o działaniu układowym lub wgłębnym można powtórzyć. Wskazane jest zastosowanie innego środka
Opryskiwanie roślin
Środki o działaniu kontaktowym:
Po wykonaniu opryskiwania środkiem o działaniu układowym lub wgłębnym następne zabiegi wykonywać przy przemiennym zastosowaniu fungicydów o działaniu kontaktowym.
Zabiegi wykonywać w miarę potrzeb, co 7- 10 dni. Krótsze odstępy między zabiegami zachowywać w warunkach większego zagrożenia (częste opady deszczu, wysoka wilgotność powietrza, temperatura 15-20 ˚C) oraz na plantacjach odmian podatnych na zarazę ziemniaka.
Wyższe dawki środków stosować przy dużym zagrożeniu chorobą lub na plantacjach zagęszczonych.
Większą ilość wody stosować na rośliny o silnie rozwiniętej naci ziemniaczanej.
Rak ziemniaka:
Odporność odmian:
Wszystkie zarejestrowane odmiany posiadają genetyczną odporność na podstawowy biotop raka ziemniaka.
Odmiany odporne na wirulentne biotypy raka
ODMIANY JADALNE
-średnio wczesne: Triada
-średnio późne: Anielka, Arkadia, Rybitwa
ODMIANY SKROBIOWE
-średnio wczesne: Alicja, Harpun, Ikar
-średnio późne: Grot, Klepa, Omulew
- późne: Bzura, Dunajec, Jantar, Meduza, Nimfy, Sonda.
Nazwa środka - Dawka na ha lub inne - Uwagi
Acrobat MZ 69 WP - 2,0 kg
Curzate Cu 49,5 WP - 3,0 kg
Curzate M 72,5 WP - 2,4 kg
Galben M 73 WP - 2,0 kg
Invader 742 WG - 2,0 kg
Kupromet 45 WG - 3,5 kg
Kupromet 45 WP - 3,5 kg
Melody Med 69 WG - 2,0 kg
Miedzian 50 WG - 5,0 kg
Miedzian 50 WP - 4,0 kg
Patafol MZ 70 WP - 2,0- 2,5 kg
Planet 72 WP - 2,0 kg
Planet 72 WP - 2,0 kg
Pretor 550 S.C. - 3,0- 4,0 l
Pyton 60 WG - 1,0- 1,25 kg
Ridomil Gold MZ 68 WG - 2,0 kg
Ridomil Gold MZ 68 WP - 2,0 kg
Sandafon Manco 64 WP - 2,0 kg
Spinaker 607 SL - 3.0 l
Tanos 50 WG - 0,4- 0,7 kg
Tattoo 550 SC - 3,0- 4,0 l
Tattoo C 750 SC - 1,5 l
Toska 72,5 WP - 2,0 kg
Agrotalonil 500 SC - 2,0- 3,0 l
Altima 500 SC - 0,3- 0,4 l
Antracol 70 WG - 1,8 kg
Antracol 70 WP - 1,8 kg
Bravo 500 SC - 2,0- 3,0 l
Bravo 75 WG - 1,5- 2,25 kg
Bravo Plus 500 SC - 2,0- 3,0 l
Brestanid 502 SC - 0,5 l
Captan 50 WP - 3,0- 3,5 l
Champion 50 WP - 2,5- 3,0 l
Clortsip 500 SC - 2,0- 3,0 l
Dithane M- 45 80 WP - 2,0- 3,0 kg
Dithane NeoTec 75 WG - 2,0- 3,0 kg
Dithane 455 SC - 3,0- 4,5 l
Folpan 80 WG - 2,0 kg
Funguran- OH 50 WP - 2,5- 3,0 kg
Funguran Easy 50 WP - 2,5- 3,0 kg
Gwarant 500 SC - 2,0 l
Indofil 80 WP - 2,0 kg
Kocide 101 WP - 2,5- 3,0 kg
Kuprosal 60 WP -3,0 kg
Mag 50 WP - 2,5 kg
Manconex 80 WP - 2,0- 3,0 kg
Merpan 50 WP - 3,5 kg
Miedzian Extra 350 S.C. - 4,0- 5,0 l
Novozir MN 80 WP - 2,0- 3,0 kg
Penncozeb 80 WP - 2,0- 3,0 kg
Penncozeb 455 SC - 3,0- 4,5 l
Pennfluid 420 SC - 2,0 l
Pennstan 68 WP - 2,0- 2,5 kg
Polyram 70 WG - 1,5- 1,8 kg
Previcur 607 SL - 3,0 l
Rywal 500 SC - 2,0- 3,0 l
Sancozeb 80 WP - 2,0- 3,0 kg
Unikat 75 WG - 2,0 kg
Vondozeb 75 WG - 2,0- 3,0 kg
Opryskiwanie roślin
Środki o działaniu układowym lub wgłębnym.
Do pierwszego zabiegu wskazane jest użycie jednego ze środków o działaniu układowym lub wgłębnym.
Pierwszy zabieg wykonać zapobiegawczo w terminie sygnalizowanym przez służbę ochrony roślin w danym rejonie lub na plantacjach odmian wczesnych w okresie zwierania się roślin w rzędach, a na odmianach późnych po wystąpieniu objawów choroby na odmianach wczesnych.
W przypadku szczególnie silnego zagrożenia zarazą ziemniak zabieg opryskiwania przy użyciu fungicydu o działaniu układowym lub wgłębnym można powtórzyć. Wskazane jest zastosowanie innego środka
Opryskiwanie roślin
Środki o działaniu kontaktowym:
Po wykonaniu opryskiwania środkiem o działaniu układowym lub wgłębnym następne zabiegi wykonywać przy przemiennym zastosowaniu fungicydów o działaniu kontaktowym.
Zabiegi wykonywać w miarę potrzeb, co 7- 10 dni. Krótsze odstępy między zabiegami zachowywać w warunkach większego zagrożenia (częste opady deszczu, wysoka wilgotność powietrza, temperatura 15-20 ˚C) oraz na plantacjach odmian podatnych na zarazę ziemniaka.
Wyższe dawki środków stosować przy dużym zagrożeniu chorobą lub na plantacjach zagęszczonych.
Większą ilość wody stosować na rośliny o silnie rozwiniętej naci ziemniaczanej.
Rak ziemniaka:
Odporność odmian:
Wszystkie zarejestrowane odmiany posiadają genetyczną odporność na podstawowy biotop raka ziemniaka.
Odmiany odporne na wirulentne biotypy raka
ODMIANY JADALNE
-średnio wczesne: Triada
-średnio późne: Anielka, Arkadia, Rybitwa
ODMIANY SKROBIOWE
-średnio wczesne: Alicja, Harpun, Ikar
-średnio późne: Grot, Klepa, Omulew
- późne: Bzura, Dunajec, Jantar, Meduza, Nimfy, Sonda.
Zwalczanie chorób ziemniaka
Rizoktonioza:
Nazwa środka
Dawka na ha lub inne : Uwagi
Dithane M- 45 80 WP
Dithane NeoTec 75 WG
Dithane 455 SC
Manconex 80 WP
Monceren 12,5 DS
Monceren 250 FS
Penncozeb 80 WP
Penncozeb 455 SC
Prestige 290 FS
Rizolex 50 WP
Vitavax 2000 FS
Vondozeb 75 WG
200g lub
200g + 800 ml H2O
200 g lub
200g + 800 ml H2O 300ml + 700 ml H2O
200g lub
200g + 800 ml H2O
200 g
60ml +1000ml H2O
200g lub
200g+ 800ml H2O
300ml + 700 ml H2O
75ml+
1500-2000ml H2O
50g lub
50g+1000ml H2O
200-300ml+
700-800ml H2O
200g lub
200g + 800 ml H2O
Zaprawianie bulw:
Dawki zalecane na 100 kg bulw
-sadzeniaki zaprawiać wiosną
-bulwy muszą być suche i czyste
-zaprawione ziemniaki mogą być wykorzystane wyłącznie jako materiał sadzeniakowy
-zaprawianie na sucho (pudrowanie) wykonywać w zasobniku sadzarki czerpakowej do bulw ziemniaka. Po napełnieniu zbiornika sadzarki każdą partię sadzeniaków posypać zalecaną ilością środka. Zaprawianie następuje w czasie pracy sadzarki.
-zaprawianie na mokro: zawiesiną wodną środka można opryskiwać bulwy ziemniaka na taśmie transportera przy użyciu opryskiwacza ciśnieniowego lub zaprawiania zaprawiarką współpracującą z sadzarką bulw
Parch srebrzysty i ospowatość bulw:
Nazwa środka
Dawka na ha lub inne
Uwagi
Fungazil 100 SL
15 ml +1000 ml H2O
Ochrona bulw przed składowaniem
Dawka zalecana na 100 kg bulw
Zabieg wykonać przez opryskiwanie na taśmę transportera, przed umieszczeniem ziemniaków w przechowalni- w ciągu pierwszego tygodnia po zbiorze.
Fungazil 100 SL wykazuje działanie ograniczające występowanie suchej zgnilizny bulw oraz gangreny ziemniaka.
Alternarioza i sucha plamistość liści:
Nazwa środka : Dawka na ha lub inne : Uwagi
Agrotalonil 500 SC - 2,0- 3,0 l
Altima 500 SC - 0,3- 0,4 l
Antracol 70 WG - 1,8 kg
Antracol 70 WP - 1,8 kg
Bravo 70 WP - 2,0 l
Bravo 75 WG - 1,5 kg
Bravo Plus 500 SC - 2,0 l
Clortsip 500 SC - 2,0 l
Dithane M- 45 80 WP - 2,0- 3,0 kg
Dithane NeoTec 75 WG - 0 2,0- 3,0 kg
Dithane 455 SC - 3,0- 4,5 l
Ekonom 72 WP - 2,0- 2,5 kg
Folpan 80 WG - 1,5 kg
Gwarant 500 SC - 2,0 l
Indofil 80 WP - 2,0 kg
Manconex 80 WP - 2,0 – 3,0 kg
Melody Met 69 WP - 2,0 kg
Penncozeb 80 WP - 2,0- 3,0 kg
Penncozeb 455 SC - 3,0- 4,5 l
Pennfluid 420 SC - 2,0 l
Pyton 60 WG - 1,0 kg
Ridomil Gold MZ 68 WG - 2,5 kg
Ridomil Gold MZ 68 WP - 2,5 kg
Rywal 500 SC - 2,0- 3,0 l
Tanos 50 WG - 0,4 kg
Tattoo C 750 SC - 2,0- 2,5 l
Unikat 75 WG - 2,0 kg
Vondozeb 75 WG - 2,0- 3,0 kg
Opryskiwanie roślin:
Zabieg opryskiwania wykonywać zapobiegawczo lub w momencie pojawienia się pierwszych objawów choroby na liściach.
Wyższe dawki środków stosować przy dużym zagrożeniu chorobą lub na plantacjach zagęszczonych.
Większą ilość wody stosować na rośliny o silnie rozwiniętej naci ziemniaczanej.
Nazwa środka
Dawka na ha lub inne : Uwagi
Dithane M- 45 80 WP
Dithane NeoTec 75 WG
Dithane 455 SC
Manconex 80 WP
Monceren 12,5 DS
Monceren 250 FS
Penncozeb 80 WP
Penncozeb 455 SC
Prestige 290 FS
Rizolex 50 WP
Vitavax 2000 FS
Vondozeb 75 WG
200g lub
200g + 800 ml H2O
200 g lub
200g + 800 ml H2O 300ml + 700 ml H2O
200g lub
200g + 800 ml H2O
200 g
60ml +1000ml H2O
200g lub
200g+ 800ml H2O
300ml + 700 ml H2O
75ml+
1500-2000ml H2O
50g lub
50g+1000ml H2O
200-300ml+
700-800ml H2O
200g lub
200g + 800 ml H2O
Zaprawianie bulw:
Dawki zalecane na 100 kg bulw
-sadzeniaki zaprawiać wiosną
-bulwy muszą być suche i czyste
-zaprawione ziemniaki mogą być wykorzystane wyłącznie jako materiał sadzeniakowy
-zaprawianie na sucho (pudrowanie) wykonywać w zasobniku sadzarki czerpakowej do bulw ziemniaka. Po napełnieniu zbiornika sadzarki każdą partię sadzeniaków posypać zalecaną ilością środka. Zaprawianie następuje w czasie pracy sadzarki.
-zaprawianie na mokro: zawiesiną wodną środka można opryskiwać bulwy ziemniaka na taśmie transportera przy użyciu opryskiwacza ciśnieniowego lub zaprawiania zaprawiarką współpracującą z sadzarką bulw
Parch srebrzysty i ospowatość bulw:
Nazwa środka
Dawka na ha lub inne
Uwagi
Fungazil 100 SL
15 ml +1000 ml H2O
Ochrona bulw przed składowaniem
Dawka zalecana na 100 kg bulw
Zabieg wykonać przez opryskiwanie na taśmę transportera, przed umieszczeniem ziemniaków w przechowalni- w ciągu pierwszego tygodnia po zbiorze.
Fungazil 100 SL wykazuje działanie ograniczające występowanie suchej zgnilizny bulw oraz gangreny ziemniaka.
Alternarioza i sucha plamistość liści:
Nazwa środka : Dawka na ha lub inne : Uwagi
Agrotalonil 500 SC - 2,0- 3,0 l
Altima 500 SC - 0,3- 0,4 l
Antracol 70 WG - 1,8 kg
Antracol 70 WP - 1,8 kg
Bravo 70 WP - 2,0 l
Bravo 75 WG - 1,5 kg
Bravo Plus 500 SC - 2,0 l
Clortsip 500 SC - 2,0 l
Dithane M- 45 80 WP - 2,0- 3,0 kg
Dithane NeoTec 75 WG - 0 2,0- 3,0 kg
Dithane 455 SC - 3,0- 4,5 l
Ekonom 72 WP - 2,0- 2,5 kg
Folpan 80 WG - 1,5 kg
Gwarant 500 SC - 2,0 l
Indofil 80 WP - 2,0 kg
Manconex 80 WP - 2,0 – 3,0 kg
Melody Met 69 WP - 2,0 kg
Penncozeb 80 WP - 2,0- 3,0 kg
Penncozeb 455 SC - 3,0- 4,5 l
Pennfluid 420 SC - 2,0 l
Pyton 60 WG - 1,0 kg
Ridomil Gold MZ 68 WG - 2,5 kg
Ridomil Gold MZ 68 WP - 2,5 kg
Rywal 500 SC - 2,0- 3,0 l
Tanos 50 WG - 0,4 kg
Tattoo C 750 SC - 2,0- 2,5 l
Unikat 75 WG - 2,0 kg
Vondozeb 75 WG - 2,0- 3,0 kg
Opryskiwanie roślin:
Zabieg opryskiwania wykonywać zapobiegawczo lub w momencie pojawienia się pierwszych objawów choroby na liściach.
Wyższe dawki środków stosować przy dużym zagrożeniu chorobą lub na plantacjach zagęszczonych.
Większą ilość wody stosować na rośliny o silnie rozwiniętej naci ziemniaczanej.
Subskrybuj:
Posty (Atom)